نقش ترکیه در فضای سیاسی روز و ژئوپلیتیک منطقه

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی “همگام با خادمان جمهور”؛ ترکیه به عنوان یک کشور کلیدی در منطقه غرب آسیا، آسیای میانه و قفقاز، نقش مهمی در تحولات سیاسی و ژئوپلیتیک منطقه ایفا می‌کند. این کشور با موقعیت جغرافیایی خاص خود، پلی میان آسیا و اروپاست. سیاست‌های داخلی و خارجی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، به ویژه سوریه، عراق و آذربایجان، تأثیرات عمیقی بر توازن قوا در این منطقه داشته است.

ترکیه در بحران سوریه به عنوان یکی از بازیگران اصلی ظاهر شده است. از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، آنکارا به حمایت از گروه‌های معارض و مخالف بشار اسد پرداخته و تلاش کرده تا نفوذ خود را در شمال سوریه گسترش دهد. عملیات‌های نظامی ترکیه در سال‌های ابتدایی بحران سوریه، با هدف ایجاد منطقه‌ای امن برای پناهجویان سوری و همچنین جلوگیری از نفوذ کردها، انجام شد؛ و پیشروی سریع گروه تحریرالشام با حمایت لجستیک ارتش و دستگاه امنیتی ترکیه و سقوط حکومت بشار اسد در سال جاری، تازه ترین نتیجه آن سیاست هاست. این اقدامات نشان‌دهنده تمایل ترکیه به گسترش حوزه نفوذ خود و همچنین تأثیرگذاری بر آینده سیاسی سوریه است.

در عراق، ترکیه از سالها پیش به دنبال تقویت روابط خود با اقلیم کردستان و همچنین مقابله با گروه‌های مسلحی است که تهدیدی برای امنیت ملی‌اش به حساب می آورد. عملیات‌های نظامی ترکیه در شمال عراق نشان‌دهنده عزم آنکارا برای نابودی تهدیدات مخالفان کرد دولت اردوغان است. همچنین، ترکیه با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی و اقتصادی در عراق، سعی دارد نفوذ خود را در این کشور افزایش دهد.

روابط ترکیه با آذربایجان به دلیل پیوندهای فرهنگی، تاریخی و زبانی بسیار نزدیک است. حمایت ترکیه از آذربایجان در جنگ این کشور با ارمنستان بر سر قره‌باغ کوهستانی، نشان‌دهنده تعهد آنکارا به همپیمانی استراتژیک خود با باکو است. این همکاری نه تنها به تقویت موقعیت آذربایجان کمک کرده بلکه ترکیه را به عنوان یک بازیگر کلیدی در قفقاز معرفی کرده است.

رجب طیب اردوغان با تکیه بر افکار ناسیونالیستی و احیای هویت عثمانی، تلاش کرده تا نقش ترکیه را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای تقویت کند. او با استفاده از نمادها و روایت‌های تاریخی، سعی دارد احساسات ملی‌گرایی را در جامعه ترک تقویت کند و خود را به عنوان رهبری که می‌تواند جایگاه گذشته ترکیه را بازگرداند، معرفی کند. این رویکرد نه تنها بر سیاست‌های داخلی تأثیر گذاشته بلکه در عرصه بین‌المللی نیز موجب تغییراتی در روابط ترکیه با کشورهای دیگر شده است.

نقش ترکیه در فضای سیاسی روز و ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه و قفقاز به طور فزاینده‌ای اهمیت پیدا کرده است. سیاست‌های رجب طیب اردوغان و تمایل او به احیای هویت عثمانی قدیم، نه تنها بر روابط ترکیه با کشورهای همسایه تأثیر گذاشته بلکه موجب شکل‌گیری تحولات جدیدی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی شده است.

بهمن ماه سال گذشته، تلویزیونی ترکیه، نقشه ای را منتشر کرد که تحت عنوان “نقشه ترکیه در سال ۲۰۲۵ میلادی” از آن نام برده شد. در این نقشه، بخش های وسیعی از خاک ارمنستان، عراق، سوریه و حتی قبرس، به خاک فعلی ترکیه ضمیمه شده است.

آینده سیاسی ترکیه و نحوه تعامل حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان با چالش های پیچیده بویژه در منطقه غرب آسیا، می تواند نقش تعیین کننده ای در توازن قوا، و فراتر از آن، ایده قدیمی “عثمانی نو” داشته باشد.