اوکراین؟ ناتو؟ یا جهان جدید؟
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی “همگام با خادمان جمهور”؛ دونالد ترامپ روز شنبه (۴اسفند) در یک نشست خبری، اعلام کرد دور بعدی مذاکرات رسمی آمریکا و روسیه درباره جنگ سه ساله اوکراین، روز سه شنبه (۷اسفند) در پایتخت عربستان برگزار خواهد شد.
در میانه موضوعی به پیچیدگی مناقشه و جنگ طولانی روسیه – اوکراین که اتحادیه ها و کشورهای مهم و تاثیرگذار همچون ناتو، اروپای غربی، امریکا، روسیه، آسیای میانه و غرب آسیا و جمهوری اسلامی را به شکلی درگیر خود کرده، اعلام مواضع جدید ترامپ، جای تامل جدی دارد.
او در این نشست خبری، از سویی اظهار داشت که روسیه را درخصوص آغاز جنگ مقصر نمی داند و معتقد است زلنسکی و جو بایدن، مسئول بحران هستند. از سوی دیگر پیشنهاد کرد پوتین و زلنسکی با هم دیدار و مذاکره کنند؛ و در عین حال نسبت به حضور رئیس جمهور اوکراین در نشست ۲۵ فوریه(۷ اسفند) ریاض ابراز بی علاقگی کرد.
ترامپ همچون مواضع خاص پیشین خود، موضوع را از دریچه منافع اقتصادی ایالات متحده مورد توجه قرار داد. او تصریح کرد: مبالغ هنگفتی از خزانه آمریکا را برای کشوری در دوردست ها هزینه کرده ایم، بدون آن که‌منافعی برایمان داشته باشد. هرچند تماس هایم با کی یف تاکنون چندان امیدبخش نبوده، اما من به دنبال دستیابی به توافقی با اوکراین هستم که طی آن غرامتی با رقم ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلار را دریافت کنیم.
این مواضع صریح رئیس جمهور آمریکا در حالی اعلام می شود که چند روز پس از نخستین جلسه مذاکرات رسمی وزرای خارجه روسیه و آمریکا در ریاض(۳۰ بهمن) که بدون حضور نماینده اوکراین برگزار و با واکنش تند زلنسکی مبنی بر “به رسمیت نشناختن هر توافقی بی مشارکت کی یف” مواجه شد، خبرگزاری رویترز فاش کرد؛ پیش از آن، دیدارهای غیررسمی متعددی بین فرستادگان آمریکا و روسیه در سوئیس انجام شده است. وزارت خارجه سوئیس نیز این دیدارها را تایید کرده و از آن با عنوان “کانال دیپلماسی مسیر ۲” یاد کرده است.
وزیر خارجه ایالات متحده اما در مصاحبه اش، موضوع اوکراین را “فقط یکی از مسائل مورد مذاکره میان ترامپ و پوتین” عنوان کرده و در عین حال گفته: اگر بنا بر برداشتن تحریم ها علیه روسیه باشد، اروپا هم باید تحریم هایش را متوقف کند.
بازیگر دیگر مناقشه اوکراین، اتحادیه اروپاست که طی سال‌های اخیر، بی دریغ از یک طرف جنگ حمایت کرده، و اینک به تماشاچی مغبون مذاکرات ریاض تبدیل شده است.
آنتونیو کاستا رئیس شورای اتحادیه اروپا، به فایننشال‌تایمز گفته: ترتیبات جدید امنیتی جهان فراتر از مسئله اوکراین باید صورت بگیرد، و ما[اروپا] باید بازیگر مهم در معماری این ترتیبات امنیتی باشیم. زیرا روسیه تهدیدی برای تمام جهان، و نه تنها اوکراین، است.
در واقع مذاکرات ریاض، هرچند به اسم مناقشه اوکراین در حال برگزاری است، پرده از شکاف های رو به گسترش میان اتحادیه اروپا و آمریکا برداشته است؛ صحنه شطرنجی که احتمال رخدادی بزرگ در پس جنگ دوم جهانی یعنی “تشکیل شاخه اروپایی ناتو” را به موضوعی جذاب و قابل کنکاش در میان تحلیلگران مسائل استراتژیک، تبدیل ساخته است.
گویا هر روز پرده ای جدید از پشت صحنه وقایع ژئواستراتژیک جهان، کنار می رود.
